Bij Klein Oers composteren we straks de toiletinhoud van alle 40 huishoudens. Dat is uniek in Nederland, nog nergens is het op deze schaal toegepast. Maar wat doe je met het afvalwater dat er nog wel is? Grijs water wordt dat wel genoemd in plaats van zwart.
Geen stikstof
Alle zuiveringssystemen zoals helofytenfilters en aanverwanten, zijn ontworpen met de gedachte dat het zwart afvalwater moet kunnen zuiveren. Grijs afvalwater, afkomstig van douche, keuken en wasmachine, is vele malen minder vervuild, het bevat bijvoorbeeld vrijwel geen schadelijke stiktofverbindingen. Je zou het naar verluid zelfs zo in je tuin kunnen laten lopen zonder dat het grondwater vervuild raakt. Het bodemleven lost het voor je op, het weet wel raad met de zepen die erin zitten. Dat gaat ons met veertig woningen op een relatief klein oppervlak natuurlijk veel te ver. Dat gaan we echt niet doen. Maar wat dan wel? En wat blijkt? In België hebben ze al geruime tijd geleden een oplossing bedacht voor de specifieke reiniging van grijs afvalwater.
Eautarcie
De helaas vorig jaar overleden Joseph Orszagh ontwikkelde aan de universiteit van Bergen Henegouwen een totaalconcept voor al het sanitair dat je in een huishouden aantreft met als insteek het voorkomen vervuiling in plaats van schoonmaken wat je eerst hebt vies gemaakt. ‘…een politiek standpunt ten aanzien van de hedendaagse consumptiemaatschappij waarin alles uiteindelijk weggegooid wordt…’ valt er op zijn website eautarcie.org te lezen, de website die zijn levenswerk bevat. In Temploux, in het zuiden van Wallonië is ca. 15 jaar geleden een kleine ecowijk van 10 woningen uitgerust met zijn systemen. Pluvalor om van regenwater drinkbaar water te maken, het BST en compostering voor de toiletten en Traiselect om grijs afvalwater te zuiveren. Ook het huis van Joseph Orszagh zelf functioneert al jaren autarktisch. Precies wat wij ook willen gaan doen in Klein Oers. Met een kleine delegatie zijn we daarom naar België gereden en een kijkje gaan nemen.
Selectieve behandeling
Traiselect staat voor traitement sélectif ofwel selectieve behandeling. In feite betreft het een aangepaste septische put waarin alle zepen en aanverwanten onder een drijvende vetlaag, anaerobe (zonder zuurstof) worden afgebroken. Een low tech-oplossing die ook nog eens vrijwel onzichtbaar onder de grond is weggewerkt. Straks neemt dit bij ons dus vrijwel geen ruimte in beslag. Het systeem functioneert bij de gebruikers naar alle tevredenheid vrijwel zonder onderhoud te plegen.
Composteren
Ook de BST’s leveren volgens de bewoners geen problemen op. De naam BST staat voor Biogestuurd Strooisel Toilet. Volgens professor Orszagh die de naam in het leven riep, de enige juiste benaming, want het veel gebruikte ‘composttoilet’ klopt niet. Ondanks dat sommige commerciële systemen je anders willen laten geloven, is composteren in een toilet niet mogelijk. Composteren doe je buiten op een hoop van voldoende grootte met behulp van micro-organismen uit de bodem en zuurstof uit de lucht zodat er voldoende bacteriële warmte kan worden opgewekt. Op beide door ons bezochte locaties verloopt dat naar alle tevredenheid zonder geur en zonder dat de mensen er ziek van worden. Daar waar de een een houten bak in een hoek van de tuin heeft verstopt, heeft de ander ronde silo’s van gaas heel creatief als sierelement midden op zijn gazon gezet. In beide gevallen levert het compost op dat men toepast in de moestuinen.
Helder
De twee zonen van de professor heten ons welkom in Bergen, in hun ouderlijk huis. Het gemis van hun vader is voelbaar. Ze leiden ons rond door de tuin. ‘De katten komen speciaal hier naartoe om te drinken uit de vijver’, zegt Farkas de joingste zoon. Het is de eindbewerkingsvijver waar het water van de septische putten op uit komt. De vijver infiltreert het verder in de tuin. ‘Mijn vader nam er vroeger gerust zelf ook een slok uit, om te laten zien hoe schoon het is’. Helder is het zeker. We wagen het erop en nemen allemaal ook een slok.
Het beste water komt van boven
En Pluvalor? Met dat systeem maakt men drinkbaar water van regenwater. De naam is de afkorting van valorisation de l’eau de pluie dat zoiets betekent als het waarderen van regenwater. Anders gezegd: regenwater is veel te goed om het als laagwaardig (wc-)water te laten dienen. Helaas is dit toepassen voor ons als ecowijk nog niet mogelijk, de drinkwaterwet staat het niet toe. Op individuele schaal zou het kunnen, ieder in zijn of haar eigen woning. We houden het daarom in gedachten. De thee smaakte zowel in Bergen als in Temploux in ieder geval fantastisch! Farkas, George, Francis, Françoise, Léon en zeker niet te vergeten Jos: merci beaucoup voor alle hulp en gastvrije ontvangst!
Meer informatie vind je op eautarcie.org
om te laten zien